Cấu trúc mỏng và vẫn đang trong quá trình hoàn thiện khiến da trẻ dễ bị tổn thương, nhiễm trùng, nhiễm độc,… Bố mẹ cần hết sức để ý phòng ngừa và phát hiện kịp thời các bệnh về da thường gặp ở trẻ. 

 

Bố mẹ cần chú ý các vấn đề da liễu ở trẻ
Bố mẹ cần chú ý các vấn đề da liễu ở trẻ

 

Các bệnh về da thường gặp ở trẻ

 

Lớp sừng da của trẻ sơ sinh (0-28 ngày tuổi) và nhũ nhi (<12 tháng tuổi) chưa hoàn thiện như ở người lớn. Các thành phần khác như tuyến tiết mồ hôi, tuyến bã nhờn, kết nối trung-thượng bì… cũng vẫn còn “non nớt”. Do đó, trẻ dễ gặp nhiều vấn đề da liễu, nhất là:

 

Rôm sảy

 

Rôm sảy là bệnh về da thường gặp ở trẻ. Thống kê cho thấy khoảng 40% trẻ sơ sinh và nhũ nhi bị rôm sảy, nhất là khi trẻ sống trong điều kiện khí hậu nóng ẩm như ở nước ta. Điều đặc biệt là khi trời mát, rôm sẽ tự lặn.

 

Rôm sảy là bệnh về da thường gặp ở trẻ
Rôm sảy rất dễ xuất hiện tại các nếp gấp da

 

Nguyên nhân gây rôm sảy là do sự tắc nghẽn tuyến mồ hôi. Mồ hôi rò rỉ vào lớp thượng bì/trung bì gây ra những nốt mụn nước nhỏ, sẩn màu đỏ hồng, tập trung thành mảng. Rôm sảy thường nổi ở những vị trí bài tiết nhiều mồ hôi (trán, ngực, lưng,…) và các nếp, kẽ da (nách, bẹn,…). Có 2 dạng rôm sảy thường gặp là:

 

  • Rôm tinh thể: Không có viêm, mụn nước ở rất nông, dễ vỡ, thường do sốt cao, khi khỏi để lại mảng da bong.
  • Rôm đỏ: Bít tắc ở vị trí sâu hơn, thường xảy ra vào mùa nóng. Rôm sảy đỏ có thể có viêm, gây ngứa ngáy khó chịu nên trẻ thường quấy khóc, ngủ không ngon giấc. Gãi làm da bị trầy xước, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập nên càng làm tình trạng trở nên trầm trọng hơn.

 

Nguyên tắc xử lý là giữ cho cơ thể thoáng mát, hạn chế tiết mồ hôi và chống viêm da. Tắm rửa thường xuyên, đảm bảo da thông thoáng là cách hữu hiệu để chữa loại bệnh về da thường gặp ở trẻ này.

 

Mụn sữa (hạt kê)

 

Mụn sữa (hay còn gọi là hạt kê) thường xuất hiện rất sớm – từ 1 đến 2 ngày sau sinh. Đây là những nang nhỏ li ti chứa keratin có nguồn gốc từ các cấu trúc biểu mô (nang lông, ống dẫn mồ hôi, ống tuyến bã). Là một bệnh về da thường gặp ở trẻ, mụn sữa xuất hiện ở 40-50% trẻ sơ sinh.

 

Hạt kê tại mũi trẻ sơ sinh là hiện tượng sinh lý bình thường
Hạt kê tại mũi trẻ sơ sinh là hiện tượng sinh lý bình thường

 

Hình ảnh đặc trưng của mụn sữa là các sẩn nhỏ màu trắng, tập trung quanh mũi, mặt, nửa thân trên, đôi khi ở cả niêm mạc miệng. Mụn sữa không gây ra bất kỳ cảm giác khó chịu nào cho trẻ mà chủ yếu ảnh hưởng đến thẩm mỹ tức thời.

 

Bệnh thường tự khỏi sau vài tuần nên không cần điều trị. Bố mẹ lưu ý không chà xát, nặn hay bôi kem/thuốc lên các đốm mụn sữa. Lau rửa cho trẻ bằng nước ấm, nên lựa chọn những sản phẩm tắm gội dịu nhẹ, có pH phù hợp với da của trẻ (khoảng 5.5).

 

Cứt trâu (Viêm da tiết bã)

 

Cứt trâu là tình trạng viêm da tiết bã thường gặp ở trẻ sơ sinh. Bệnh thường xảy ra trên các vị trí có nhiều tuyến bã nhờn như đầu, sau tai, lông mày và rãnh mũi má. Các mảng cứt trâu thường có màu vàng hoặc nâu, dày nhờn hoặc đóng vảy cứng.

 

Cứt trâu thực chất là viêm da tiết bã
Cứt trâu thực chất là viêm da tiết bã

 

Cứt trâu bắt nguồn do hormon của mẹ truyền cho trẻ từ khi còn trong bụng. Các hormon này kích thích tuyến bã nhờn hoạt động quá mức, gây ra tình trạng viêm. Ngoài ra, nấm men và dị ứng là hai yếu tố góp phần làm cứt trâu lan rộng và kéo dài hơn.

 

Cứt trâu tự bong và biến mất khi trẻ đủ 12 tháng mà không cần sự tác động nào từ bên ngoài. Tuy nhiên, tắm gội thường xuyên và chải bằng lược mềm sẽ giúp loại bỏ nhanh chóng những vảy da thiếu thẩm mỹ này. Bố mẹ lưu ý thao tác nhẹ nhàng, tránh cạy/bóc mạnh tay. Không tự ý dùng các chế phẩm điều trị viêm da tiết bã ở người lớn cho trẻ.

 

Hăm tã (viêm da tã lót)

 

Không thể bỏ qua hăm tã khi nói đến các bệnh về da thường gặp ở trẻ nhỏ. Hăm tã xảy ra ở khoảng 50% trẻ, tập trung chủ yếu ở các bé từ 9 đến 12 tháng tuổi.

 

Chú ý chất liệu tã lót để tránh hăm tã ở trẻ
Chú ý chất liệu tã lót để tránh hăm tã ở trẻ

 

Nguyên nhân chủ yếu gây ra hăm tã là do da kích ứng với phân và nước tiểu. Độ ẩm vùng quấn tã cao làm tăng sự cọ xát khiến da bị tổn thương và dễ bị vi sinh vật tấn công. Ngoài ra, dị ứng với tã lót, thuốc mỡ/ kem bôi da, khăn ướt, xà phòng,… cũng là những nguyên nhân gây hăm tã cần được lưu ý.

 

Dấu hiệu trẻ bị hăm tã là da bị đỏ, trầy xước hay thậm chí loét ở những vùng bị chà xát với bờ tã lót (mặt trong đùi, mông, bụng, da vùng sinh dục). Hăm tã do kích ứng thường xảy ra ở nếp lằn mông, mông và vùng quanh hậu môn. Trẻ cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu, lười ăn và khó ngủ.

 

Hướng xử trí khi trẻ bị hăm tã là giữ cho da thoáng sạch. Loại bỏ các tác nhân gây kích ứng lên da của trẻ. Bố mẹ nên sử dụng các loại kem bôi cho bé chứa kẽm, vaseline, lanolin,… vừa tạo hàng rào bảo vệ da, vừa làm mềm, dịu da.

 

Phương pháp phòng tránh bệnh ngoài da ở trẻ

 

Đa số các bệnh da liễu thường gặp ở trẻ sơ sinh  và trẻ nhỏ đều do tăng tích tụ mồ hôi và bã nhờn gây kích ứng, viêm đỏ. Dù xuất phát từ điều kiện sinh lý hay vệ sinh da thì ĐẢM BẢO SẠCH THOÁNG vẫn luôn là nguyên tắc quan trọng để phòng tránh bệnh lý ngoài da ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

 

  • Đảm bảo không gian thoáng mát cho trẻ, sử dụng quạt/điều hòa tùy điều kiện. Khi sử dụng điều hòa cần lưu ý giữ nhiệt độ và độ ẩm không khí phù hợp (26-28 độ C, 50-60%), tránh quá lạnh và khô. 
  • Tránh các chất liệu vải nóng, thấm hút kém. Mẹ có thể cân nhắc cho trẻ gối đầu bằng gối vỏ đỗ, vỏ trấu, gối cao su, gối nước… để tăng thông hơi, tránh bị bí da.
  • Tắm gội thường xuyên cho trẻ ngày 1 lần để loại bỏ hết cặn bã nhờn và mồ hôi. Dùng nước đun thảo dược (lá trà, mướp đắng, sài đất,…) hoặc kết hợp thêm sữa tắm gội dành riêng cho trẻ nhỏ.
  • Hạn chế để da trẻ bị ẩm ướt, dính bẩn lâu. Lau bằng khăn mềm ngay khi phát hiện để tránh kích ứng, chú ý các nếp gấp da (quanh cổ, ngấn, khoeo tay/chân, kẽ ngón,…).

 

Trên đây là một số thông tin các bệnh về da thường gặp ở trẻ. Chúng tôi rất hân hạnh được góp sức cùng bố mẹ vào hành trình chăm sóc các bé.